ویژگی‌های داستان کوچک (۷)
بررسی هشت ویژگی اصلی داستانهای کوچک در هشت هفته
ویژگی هفتم: دارا بودن درونمایه حسی
درونمایه داستانهای مینی‌مالیستی اغلب دغدغه‌های کلی انسان است. مرگ، عشق، تنهایی و … .
اغلب در این داستان‌ها کمتر به روایت اقلیمی پرداخته می‌شود. اندیشه‌های سیاسی و فلسفی و اعتقادی، راهی به دنیای این داستان‌ها ندارد؛ چرا که کوتاهی حجم داستان، اجازه پرداختن به این اندیشه‌ها را به نویسنده‌ها نمی‌دهد.
پیتر بیکسل می‌گوید:
“نویسنده داستانهای مینی‌مال با اجتناب از پرگویی و شعارپردازی بر مشقت‌های آدم‌های داستان‌هایش به پزشکی می‌ماند که به هنگام شکافتن شکم بیمارش با دنیای شیون بستگان مریض در پشت اتاق عمل بیگانه است. اما بعید می‌نماید که تاملی چنین ژرف در شکست و اضمحلال انسان‌ها از عهده آدمی بی‌غم برآید.”
یکی از دغدغه‌های نویسندگان این نوع داستان‌ها عدم حضور آشکار و مسلط راوی در جهان داستان است و مهمترین نشانه داستانهای مینی‌مالیستی را حذف راوی دانای کل به شمار آورده‌اند.
مینی‌مالیست می‌کوشد حوادث داستان را با کمترین دخالت و وساطت بیان کند، تا در فضای موجز و کوتاه، جای تفسیر و قضاوتی باقی نماند. در چنین شیوه‌ای خواننده بدون هیچ پوشش یا واسطه‌ای جهان داستان را تماشا می‌کند.
منتقدان در بررسی داستانهای ریموند کارور گفته‌اند او در اغلب داستان‌هایش به حضور منِ راوی گرایشی جدی دارد. حضور منِ روایتگر به او این امکان را می‌دهد که در پس داستان حضور داشته باشد و کمترین تاثیر تفسیر و تعبیر را در ذهن خواننده ایجاد کند و نتیجه، اهمیت به تاویل و تفسیر خواننده از متن است.
استفاده از شگرد منِ راوی، به راوی اجازه نمی‌دهد احساسات شخصیت‌ها را توصیف کند. چرا که خود در صحنه حضور دارد و فقط قادر است آنچه خودش احساس و ادراک می‌کند، باز می‌گوید.
بارتلمی می‌گوید: “مینی‌مالیست اتاق را برای ورود خواننده ترک می‌گوید و اجازه می‌دهد افرادی وارد شوند که از تمام قدرت تخیل خود برای درک اثر استفاده کنند.”
“واقع‌گرایی کثیف” عبارتی است که برای توصیف آثار مینی‌مالیست‌های غربی به کار می‌رود که بیشتر بر اندوه و حس فقدان زندگی روزمره انسانهای تک‌افتاده و به حاشیه رانده شده عادی تاکید دارد.
چکیده‌‌ای از ریخت‌شناسی داستانهای مینی‌مالیستی؛ اثر محمد جواد جزینی
به این نمونه غربی که خواننده بی‌واسطه و بدون توصیف خاصی با احساس ترس مواجه می‌شود توجه کنید:
مسافرت کوتاهی در میان جنگل
چه خرسی.
(بیل گلاس)
و یا در این نمونه که درونمایه احساس اندوه به وضوح منتقل می‌شود:
برای فروش: کفش بچه، هرگز پوشیده نشده.
(ارنست همینگوی)
🔰به نظر شما چه دغدغه‌های انسانی دیگری در قالب داستان کوچک قابلیت پرداخت دارند و می‌توانند با درونمایه حسی، عواطف مخاطب را برانگیزند؟
(نوشته: مولود توکلی)
دیدگاهتان را بنویسید