گزارشی از جلسات «حلقه فانتزی» بانوی فرهنگ
«به نام خدا»
پنجشنبه‌ها در حلقه فانتزی
دومین جلسه حلقه فانتزی کانون بانوی فرهنگ با راهبری سمیه لندی اصفهانی، از نویسندگان و منتقدان ادبیات کودک و نوجوان و بزرگسال، در تاریخ پنجشنبه ششم اردیبهشت به صورت مجازی تشکیل شد. در این جلسات که بعد از گذراندن دوره مقدماتی و پیشرفته برگزار می‌شود، آثار نویسندگان فانتزی‌نویس جهان و ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد. در دومین جلسه مانند جلسه اول تمرکز اعضا همچنان بر آثار رولد دال نویسنده بریتانیایی بوده است. علت انتخاب این نویسنده حجم بالای کتابهای چاپی او و اقبال خواننده ایرانی به آثار ترجمه شده رولد دال است. بسیاری از نشریات بزرگ و معتبر جهانی، رولد دال را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نویسندگان کودک می‌شناسند که در عین هوشیاری و با شوخ‌طبعی تمام به ذهنش اجازه خیال‌پردازی و خلق رویاهای عجیب را می‌دهد. رولد دال که در داستانهایش غولهای زیادی خلق کرده، خود به عنوان یکی از غولهای ادبیات کودک، زاده‌ی ۱۳ سپتامبر ۱۹۱۶ و درگذشته‌ی ۲۳ نوامبر ۱۹۹۰، داستان‌نویس و فیلم‌نامه‌نویس اهل ولز بریتانیا و از مشهورترین نویسنده‌های انگلیسی است که والدینش نروژی‌الاصل بودند. مهم ترین آثار او چارلی و کارخانه شکلات سازی، جیمز و هلوی غول پیکر، ماتیلدا و داستانهای چشم نداشتنی است. بیشتر آثار او به فیلم و انیمیشن درآمده‌اند و آثارش تاثیر زیادی بر نویسندگان انگلیسی زبان پس از او گذاشت.
در این جلسات که به صورت مجازی برگزار می‌شود قرار است علاوه بر بررسی ادبیات فانتزی ایران و جهان، طرحهای داستانی اعضا در ژانر فانتزی نیز تحلیل و تجزیه شود.
در جلسه مجازی حلقه فانتزی بانوی فرهنگ که بیش از دو ساعت به طول انجامید به ترتیب کتابهای چارلی و کارخانه شکلات سازی و چارلی و آسانسور بزرگ شیشه‌ای مورد بررسی قرار گرفت و در ادامه کتاب ماتیلدا و جادوگرها نیز تحلیل شد. هر کدام از اعضای حاضر با راهبری سمیه لندی آثار منتخب را از منظر عناصر و ویژگیهای فانتزی نظیر الگوهای تخیل، کارکردها، گونه‌شناسی، طرح و کنشها و نشانه‌های فانتزی و شخصیت‌پردازی مورد بررسی دقیق قرار دادند. ابتدا هر گروه ضمن بیان خلاصه‌ای از داستان کتاب برای دیگر اعضا، به تحلیل عناصر فانتزی موجود در داستان و تحلیل شخصیتها پرداخت. یکی از نکات مهمی که در این جلسه بیان شد این بود که داستان فانتزی باید با خط کش خودش اندازه‌گیری و بررسی شود و نمی‌توان با همان معیارها و قواعد داستانهای واقعی به تحلیل داستان فانتزی پرداخت. نویسنده فانتزی‌نویس از کارکرد تعلیمی و تربیتی ژانر فانتزی بهره می‌گیرد و با خلق جهان تازه‌ای که در واقعیت امکان‌پذیر نیست، شخصیتهایی را می‌سازد که در عین باورپذیری در جهان واقع وجود خارجی ندارند. برای روشن شدن این مبحث، در ادامه بررسی داستان ماتیلدا که تاکنون به زبانهای زیادی ترجمه شده مورد توجه قرار می‌گیرد. ماتیلدا داستان دختر خردسالی است که بدون آموزش و تعلیم، در سن کم و قبل از مدرسه خواندن و نوشتن می‌داند و با اینکه عاشق کتاب است خانواده به او توجهی نمی‌کند و فقط کتابدار و معلم مدرسه او را درک می‌کنند و به او کمک می‌کنند با مطالعه کتابهای بیشتری جهان اطرافش را بشناسد.
خانواده ماتیلدا برعکس خیلی از پدرومادرها که در توجه و محبت به فرزندانشان افراط می‌کنند از آن ور پشت بام افتاده‌اند و نه تنها به فرزندشان توجه نمی‌کنند بلکه ویژگی خاص او را مورد تمسخر و توهین قرار می‌دهند. واضح است نویسنده این اثر آشنازدایی کرده؛ چراکه احتمال وجود چنین پدرومادری در جهان واقع بسیار نادر است، اما رولد دال با خلق چنین شخصیتهایی سعی دارد با نگاه روانشناسانه به خانواده‌ها و اولیای مدارس بگوید کودکان موجودات بی‌دفاع و مظلومی هستند که نیاز به توجه و محبت دارند و رفتارهای غیرمنطقی و بی‌توجهی آنها را از کودکانشان روز به روز دورتر می‌کند.
لازم به ذکر است جلسات حلقه فانتزی هر هفته با حضور اعضای حلقه و راهبری سمیه لندی اصفهانی که مطالعات تخصصی در زمینه ادبیات فانتزی دارد به صورت مجازی برگزار خواهد شد و در جلسات آتی کتابهای نویسندگان فانتزی‌نویس ایرانی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
دیدگاهتان را بنویسید