معرفی کتاب «الجمل»
کتاب «الجمل» اثر آزاده جهان احمدی روایتی است مستند از کتاب «الجمل» شیخ مفید. روایتی بیطرفانه از حبها و بغضهایی که نسبت به امام علی(ع) روا داشته شد و منجربه جنگ جمل شد.
جنگ جمل را می توان به عنوان یک چالش مهم برای مسلمانان قلمداد کرد؛ چرا که تا پیش از این مسلمانان فقط برای مبارزه با مشرکان و کافران شمشیر از غلاف بیرون می آوردند؛ اما این بار باید برای نبرد با جبهه دیگری از مسلمانان صفآرایی میکردند. آن هم نبرد با جبههای که عایشه همسر پیامبر(ص) و دو صحابی حضرت رسول(ص) یعنی طلحه و زبیر در آن حضور داشتند.
این جنگ، اولین جنگ دوره خلافت امام علی(ع) بود که چند ماه بعد از خلافت ایشان رخ داد. عایشه و همراهانش این جنگ را به بهانه خونخواهی عثمان به راه انداختند. در نهایت این نبرد با پیروزی سپاه امام علی(ع) و کشته شدن طلحه و زبیر و بازداشت عایشه و فرستادن او به مدینه به پایان رسید.
منابع کاملی درباره این جنگ وجود ندارد و قطعه هایی از این اتفاق را مورخان نقل کرده اند که بی طرفانه نوشته نشده است. دراینباره فقط میتوان به اثر «الجمل» شیخ مفید تکیه کرد که اطلاعاتی کامل و جامع را راجعبه این رخداد نوشته است. شیخ مفید برای خلق این اثر، فقط از منابع مستند اهل سنت استفاده کرده و از این بابت میتوان کتاب «الجمل» را یک شاهکار تاریخی نامید.
آنچه آزاده جهان احمدی در این کتاب انجام داده، بیان روایتی نو همراه با ادبیات و نثری تاریخی از واقعه جنگ جمل است. آن هم بر مبنای کتابی که شیخ مفید درباره این نبرد نگاشته است. نویسنده در یک پیشگفتار کوتاه ولی کامل به شکل مختصر از روند شکلگیری این کتاب یک گزارش به مخاطب ارائه میکند.
جهاناحمدی با حذف برخی موضوعات و بههم ریختن تقدم و تأخر مطالبی که شیخ در کتابش آورده برای ایجاد خط روایی به یک کل منسجم حول محور جنگ جمل، پیشزمینهها، علل و نتایج آن براساس کتاب شیخ مفید رسیده است.
او از بین روایتها، آنهایی را که دارای اهمیت بیشتری هستند انتخاب کرده و در عینحال به روایت شیخ مفید هم بسنده نکرده است؛ یعنی هر جا لازم دیده شرح و توضیحی به متن اضافه کند، از آن دریغ نکرده است.
جهاناحمدی در این بازنویسی کاملا به متن اصلی وفادار بوده و دیالوگها، نامهها و خطبهها همگی منبطق بر کتاب اصلی آمده است. اما در بیشتر موارد حالات روحی و رفتارها و فضای توصیف شده با اندکی توسل به تخیل توصیف شده است.
در قسمتی از کتاب «الجمل» میخوانیم:
«همه چون شترهای مست و سرگردان و سرگشته در جستجوی پسر ابوطالب بودند تا با او بیعت کنند. مردم گویی تازه چشمان و دلشان به حضور علیِمرتضی آگاه شده بود. پس از جستوجو و طلب بسیار او را یافتند و در حضورش جمع شدند و پیشنهاد بیعت کردند و از او خواستند که بعد از این همه ماجرا و قیل و قال، افسار حکومت و تدبیر زندگیشان را دست گیرد.
علی بیمیل و رغبت در برابر پیشنهاد آنان گفت: «کسی دیگر غیر از مرا جستوجو کنید.»
دیدگاهتان را بنویسید