در پاسپورت من که آمریکایی است محل تولدم اور سلیم ثبت شده و به همین دلیل پرسش معمول کارمندان اسرائیلی همواره این بود که تاریخ دقیق خروج من از اسرائیل چه زمانی بوده و من در جواب میگفتم ماه دسامبر سال ۱۹۴۷ از فلسطین رفتمام و کلمه فلسطین» را با تکیه تلفظ می کردم پرسش دوم این بود که اینجا قوم و خویشی هم دارید؟ و من در جواب میگفتم نه هیچ کس و این پاسخ منفی چنان غمی به جانم میریخت و چنان دلم می گرفت که خودم اصلا انتظار نداشتم زیرا تا بهار سال ۱۹۴۸ همه اعضای خانواده گسترده ما تا آخرین نفر از این سرزمین زانده شدند و تا به امروز همچنان در غربت و تبعید زندگی میکنند. بی در کجا (خاطرات ادوارد سعید)

 عنصر «وطن» محوری ترین موضوع درگیری میان «من» فلسطینی و «دیگری» اسرائیلی است و همواره در قالب اشغالگر و اشغال شده با غالب و مغلوب) هویت فلسطینی را دستخوش تلاطم و تعرض مینماید و به همین دلیل است که در زمانهای فلسطینی با نوعی ثبت جغرافیایی برای اماکنی روبه رو میشویم که دشمن به عنوان جنبه هویت زدا هویت بخش سعی در محو با اشغال آن دارد تا «رمان (تاریخ) را از آن خود کند و در حافظه ،جمعی تاریخی دروغین پدید آورد.

در مقابل نور امید به آینده در کنار تاریکی حاکم بر اوضاع جاری در درون شخصیت فلسطینی، موقعیتی دوگانه نسبت به مکان ایجاد میکند؛ از سویی عشق به مکانی که از آن اوست و از سوی دیگر احساس گم گشتگی و از دست دادن آن این پارادوکس عجیب و تراژدی غریب که مکان (وطن) را جولانگاه اشغالگران قرار داده و در عین تعلق به ساکنان اصلی آن از ایشان سلب شده رخدادی است که بیان آن چندان نیازی به استفاده از تکنیکها و شگردهای ادبی و هنری ندارد و بیان شفاف و اشکار آن خود یک سمفونی حزن انگیز انسانی

است که همواره در رمانهای فلسطینی با با موضوع فلسطین، تکرار میشود.

به قلم انسیه بهبودی