به بهانۀ روز بزرگداشت “پروین اعتصامی”
به قلم محبوبه پارساییان
پروین اعتصامی، یکی از درخشان‌ترین شاعران معاصر ایران، در ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ در تبریز متولد شد. نام اصلی او «رخشنده اعتصامی» بود. پدرش، یوسف اعتصامی (اعتصام‌الملک)، نویسنده، مترجم و از افراد فرهیخته زمان خود بود که تأثیر زیادی بر رشد فکری و ادبی پروین داشت. او از کودکی با ادبیات فارسی و آثار بزرگان شعر و نثر آشنا شد و استعداد شاعری‌اش خیلی زود شکوفا شد.
تحصیلات و تأثیرات فکری
پروین در نوجوانی همراه خانواده‌اش به تهران آمد و در مدرسه‌ی دخترانه‌ی آمریکایی‌ها به تحصیل پرداخت. او در همین دوران تحت تأثیر تعلیمات پدرش، به مطالعه‌ی عمیق در ادبیات فارسی و عربی پرداخت و با آثار سعدی، حافظ، فردوسی و مولانا آشنا شد. همچنین، آموختن زبان انگلیسی به او این امکان را داد که با ادبیات غرب نیز آشنا شود.
سبک شعری و مضامین آثار
پروین اعتصامی به سبک کلاسیک شعر می‌سرود و بیشتر در قالب‌های قصیده و مثنوی طبع‌آزمایی می‌کرد. اما آنچه او را از شاعران هم‌عصرش متمایز می‌کند، به‌کارگیری شیوه‌ی مناظره در شعرهایش است. در اشعار او گفت‌وگوی میان عناصر طبیعت، اشیا، حیوانات و حتی مفاهیم انتزاعی مانند عقل و جهل به چشم می‌خورد. این سبک، ضمن ایجاد جذابیت در اشعار، بستری برای بیان انتقادهای اجتماعی و اخلاقی فراهم می‌کرد.
مضامین شعر پروین اغلب اخلاقی، اجتماعی و انسانی است. او در شعرهایش به نابرابری‌های اجتماعی، فقر، بی‌عدالتی، ستم‌دیدگی زنان و نادانی مردم اعتراض می‌کرد.
انتشار دیوان و تأثیرات ادبی
در سال ۱۳۱۴، نخستین و تنها دیوان شعر پروین منتشر شد که شامل حدود ۶۰۰۰ بیت بود. این دیوان با استقبال گسترده‌ای روبه‌رو شد و پروین را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شاعران زن تاریخ ایران معرفی کرد. اشعار او به‌دلیل سادگی، صمیمیت و درعین‌حال ژرفای مفهومی، همواره مورد توجه خوانندگان قرار گرفته است.
زندگی شخصی و وفات
پروین در سال ۱۳۱۳ با یکی از مقامات دولتی ازدواج کرد، اما این ازدواج تنها چند ماه دوام آورد و او تصمیم گرفت به خانه‌ی پدری بازگردد. پس از آن، تا پایان عمر در تنهایی به سر برد و به کارهای ادبی پرداخت. در سال ۱۳۲۰، بر اثر بیماری تیفوس در سن ۳۵ سالگی چشم از جهان فرو بست و در حرم حضرت معصومه (س) در قم به خاک سپرده شد.
میراث پروین
با وجود عمر کوتاه، پروین تأثیر عمیقی بر شعر فارسی گذاشت. او با زبانی ساده و بی‌پیرایه، اما عمیق و پرمغز، توانست پیام‌های اخلاقی و اجتماعی را در قالبی شاعرانه بیان کند. دیوان شعر او همچنان از پرفروش‌ترین و پرخواننده‌ترین آثار ادبیات فارسی است و بسیاری از ابیاتش به‌عنوان ضرب‌المثل و درس‌های اخلاقی در فرهنگ عمومی مردم ایران جا افتاده است.
دیدگاهتان را بنویسید